De RB Podcast
Luister naar De RB Podcast, hét toegangsbewijs tot de wereld van Het Register Belastingadviseurs, de grootste beroepsvereniging van fiscalisten die werken voor het MKB. Boordevol kennis, inzicht, gedeelde ervaring en actuele ontwikkelingen. Met elke twee weken een nieuwe aflevering waarin boeiende gasten, vaktechnische specials en live events elkaar afwisselen. Lichtvoetig en inhoudelijk tegelijk. Een luisternoodzaak voor elke fiscalist.
De RB Podcast
Norbert Buiter: minder dan 1% van zonneweiden ontwikkeld door en in beheer van agrariërs
Rijdend door het Nederlands polderlandschap, kom je ze geregeld tegen: de zonneweiden. Velden vol zonnepanelen die bijdragen aan de verduurzaming. Maar aan het realiseren en exploiteren van zo’n zonneweide zitten de nodige haken en ogen. Op het gebied van de inkomsten- en/of vennootschaps- en omzetbelasting bijvoorbeeld. Veelal verbonden aan de manier waarop het grondgebruik is geregeld. Hoe dat zit en wat fiscalisten hierover moeten weten hoor je in deze RB Podcast van De Groene Fiscalist Norbert Buiter, expert in duurzame energie-oplossingen en financiering. In gesprek met Sylvester Schenk, directeur fiscale zaken van het RB en de vaste host van de RB Podcast.
Het komt wel heel veel voor op landbouwgrond En, om eerlijk te zijn, die projecten worden ontwikkeld door grote ontwikkelaars. Uit de voorbereiding van deze podcast heb je mij gevraagd, om iets te zeggen van hoeveel agrariërs hebben zelf een zonnepark ontwikkeld en in beheer? Nou, dat is minder dan 1%. Het zijn derde partijen, ontwikkelaars, die de boeren ontzorgen in het ontwikkelen van het zonnepark en de grond voor 20, 25 jaar of misschien wel langer pachten.
Speaker 2:Welkom bij de RB-podcast, een initiatief van het Register Belastingadviseurs, de grootste beroepsvereniging van fiscalisten, die werken voor het MKB. Hordevol kennis, inzicht, gedeelde ervaring en actuele ontwikkelingen, met elke week een nieuwe aflevering als fiscaal eikpunt in een permanent veranderende wereld. Fijn, dat je luistert. Rijdend door het Nederlands pondenlandschap kom je ze geregeld tegen De zonneweide Velden vol zonnepanelen, die bijdragen aan de verduurzaming. Maar aan het realiseren en exploiteren van zo'n zonneweide zitten de nodige haken en ogen Op het gebied van de inkomsten en of vennootschaps en omzetbelasting bijvoorbeeld, veelal verbonden aan de manier, waarop het grondgebruik is geregeld. Hoe is geregeld, hoe dat zit en wat fiscalisten hierover zouden moeten weten, hoor je in deze RB-podcast van de groene fiscalist Norbert Buijter, expert in duurzame energieoplossingen en financieringen, in gesprek met Sylvester Schenk, directeur Fiscale Zaken van het RB en de vaste host van de RB-podcast, norbert Sylvester van harte wel Heerlijk, om jullie hier te hebben in de RB-podcast. Goedemorgen.
Speaker 1:Koos. Ja super Leuk hè, fijn, om hier te zijn.
Speaker 3:Ja, dat vind ik ook. Nou, heerlijk is misschien een erg groot woord, maar het is wel leuk. Norbert, fijn, dat je er bent. We kennen elkaar. We hebben een aantal jaren geleden een interview met elkaar gehouden voor ons onvolprezen clubblad Het Register. Daar heb je je Een onderwerp, dat, denk ik, op dit moment de wind vol in de zeilen heeft. Maar voordat we de diepte ingaan, zou je eerst even in het kort iets over jezelf kunnen vertellen, behalve dan, dat je afkomstig bent uit Noord-Nederland en een aantal jaren van je leven hebt doorgebracht op een van onze waddene eilanden.
Speaker 1:Ja, dankjewel, wat ontzettend fijn, om hier te zijn. Zoals je weet, heet mijn bedrijf De heeft de groene fiscalist. Dat is niet voor niks. Ik werk op het snijvlak van duurzaamheid en fiscaliteit En heb een hele grote affiniteit met techniek, ook met vooral duurzame energie technieken, waaronder zonnepanelen en laadinfra. In de praktijk werk ik hoofdzakelijk voor energiecoöperaties. Dat zijn ook bedrijven, het MKB en lagere overheden, en met lagere overheden bemoei ik me vooral met de grotere zonneparken, aspecten rondom participatie, maar ook fiscaliteit.
Speaker 3:En ik bemoei me op landelijk niveau vooral met participatie voor burgers en of bedrijven in lokale zonneparken, waaronder ook het onderwerp voor vandaag, denk ik Dus het kleine leed van de consument met twaalf zonnepanelen op het dak, die terugleverkosten krijgt Negatieve bedragen, ik krijg gesplitst En al dat soort ellende. Meer Saldering, dat laat je allemaal aan je voorbij gaan?
Speaker 1:Nee, zeker niet, zeker niet. Ik krijg ook deze problematiek allemaal op mijn bordje, en ik help dus mensen bij coöperaties En ook mensen in mijn netwerk. Energie nerd hoofdzakelijk, om hier slimme dingen over te zeggen. Er zijn best wel oplossingen, om de afschaffing van de salderingsregeling te overleven.
Speaker 3:Maar of de thuisbatterij het is, we gaan het zien. Toch heb ik de indruk, dat consumenten zich vaak een beetje genept voelen op dit moment.
Speaker 1:En dat zou wel eens in de weg kunnen gaan staan aan de verdere vergoeding en verduurzaming van ons energiebeleid. Ja, dat staat in de weg. Ik heb mijn voelsprieten ook in de markt, ook bij de zonnebril leveranciers, en ik zie gewoon sterk terugnamen van de leads, de handel, de leveringen, en dat ligt niet aan de prijs.
Speaker 2:Nee, ik heb net een podcast in een andere serie opgenomen met een energieleverancier, en die zei van ik adviseer op dit moment particulier, dus adviseer ik eigenlijk alleen nog maar doe dat prima, is heel goed, heel rendabel doen, als je die energie zelf gebruikt.
Speaker 1:Ja, hot item op dit moment, technisch item is gelijktijdigheid. Ja, en daar zit dan. Als niet fiscalist zijnde is daar echt wel mogelijkheden voor?
Speaker 3:En als fiscalist kun je daar ook weinig aan doen, want het is dus gewoon techniek Gelijktijdigheid zelf meteen opvreten, wat je hebt opgewekt, ja, correct.
Speaker 1:Ja, dat loont het best, of je nu saldeert, of je een groot zonnedak op je bedrijf hebt, of als jij nog een netaansluiting wil krijgen bij de netbeheerder.
Speaker 3:Gelijktijdigheid is key. Nou, daar zullen we het misschien nog wel een keer over hebben. Vandaag zouden we het gaan hebben over zonneweiden. En om heel eerlijk te zijn, norbert, ik vind één ding lelijker dan zonneweiden, en dat zijn van die verschrikkelijke blokkendozen langs de snelweg, die distributiecentra. Maar zonneweiden zijn een goede tweede, en ik heb weleens tegen mijn partner gezegd eigenlijk zouden al die zonneweiden verboden moeten worden, zolang de daken van die enorm grote industriële bedrijven, opslagbedrijven, ook agrarische bedrijven, zolang niet allemaal helemaal volgelegd zijn met zonnepanelen. Daarna zouden we eens een keer kunnen gaan kijken, of we goede landbouwgrond hieraan kunnen gaan verkwisten.
Speaker 1:Ja, daar ben ik helemaal met je eens. Je, daar ben ik helemaal met je eens. Je weet, dat ik voor zonneparken mijn inzet doe, en de voorkeur gaat altijd uit naar een zonnepark, dat komt op een bedrijventerrein Of op een verontreinigd terrein, dus liever niet op landbouwgrond. Het komt wel heel veel voor op landbouwgrond En, om heel eerlijk te zijn, die projecten worden ontwikkeld door grote ontwikkelaars. Ter voorbereiding van deze podcast heb je mij gevraagd, om iets te zeggen, van hoeveel agrariërs hebben zelf een zonnepark ontwikkeld en in beheer? Nou, dat is minder dan 1%. Oké, het zijn derde partijen, ontwikkelaars, die de boeren ontzorgen in het ontwikkelen van het zonnepark en de grond voor 20, 25 jaar of misschien wel langer pachten.
Speaker 3:Dus die boeren, die de stallen volleggen met zonnepanelen, omdat ze dat kunnen gebruiken bij de koeling, de melkrobot en dat soort zaken meer, misschien de verwarming, dat soort bedrijven zijn een kleine, misschien wel te verwaarloze minderheid.
Speaker 1:Ja, gelukkig zien we wel, dat via de coöperaties, die bekend zijn bij de boeren, dus de Campina of de Univee, zien we wel samenwerkingsverband ontstaan, om te poelen en energie en krachten te bundelen, ook met lokale leveranciers. Maar de grote veldopstellingen zijn echt projecten, die worden ontwikkeld, de grote ontwikkelaars, en dat is hun eigen onderneming.
Speaker 2:En kan dat dan wel uit, zou ik maar zeggen, want dan ga je dus niet meer voor eigen gebruik. Of is dat, of vergis ik me aan. Nou, in.
Speaker 1:Ja, doorgaans zal een boerenbedrijf niet gekoppeld zijn aan het zonnepark zelf. Zo heeft het zonnepark een eigen netaansluiting Met eigen transportcapaciteit, om die stroom in te voeden op het net En hebben het hierover ook een ontwikkeling van 10 tot 100 hectare zonnepark, ja, daar heeft zo'n boerenbedrijf niet zoveel aan. Een boerenbedrijf heeft eigenlijk veel meer aan een wat kleinere windmolen, die een veel hogere gelijktijdigheid heeft. Daar hebben we hem weer met bijvoorbeeld de melkinstallatie.
Speaker 3:Dus onze premisse, dat agrarische bedrijven van belang zijn voor deze sector, is dus eigenlijk onjuist, behalve dan, dat de boeren de beschikking hebben over grond, die de exploitanten van zonneweides nodig hebben, graag op de een of andere manier ter beschikking willen krijgen, en daar houdt het verhaal dan ook zo'n beetje op.
Speaker 1:Ja, helemaal mee. Eens Kijk, die agrarische bedrijven kunnen natuurlijk wel een hogere pacht rekenen, dan dat zij voor grachtland doen, en dat is voor de meeste boeren, die al of niet bedrijfsopvolging hebben, is dat natuurlijk een interessant gegeven, dat je dus meer geld kunt verdienen. Alleen, daar zitten fiscale consequenties aan.
Speaker 3:Ja, het vijfde gewas heb ik weleens gehoord, naast andere bekende gewassen, maar daar zitten inderdaad consequenties aan. Ik denk met name de landbouwvrijstelling. Maar misschien moeten we het daar dadelijk over hebben. Kun je iets vertellen over de omvang van de bedrijfstak, want je had het over honderden hectare? Ik weet niet. Wat is zo'n beetje het grootste project, dat we in Nederland kennen, op dit gebied En voor? de stadslu Zo'n berekening Een hectare, dat is 100 bij 100. 10.000 vierkante meter.
Speaker 1:Ja, twee voetbalvelden. Ja, dat is ook een goede analogie, voor ik daarop inga. Als ik teveel vakjorgon gebruik, moet je het duidelijk zeggen. Als wij het niet snappen, dan zullen we het zeggen. En in de fiscaliteit hebben we ons eigen mooie taal gebruikt.
Speaker 2:Maar dit is bedoeld voor de RB-leden, dus je hoeft jezelf niet in te houden.
Speaker 1:Oké, nou ja, goed, de meeste zonneparken. Als je dan hebt, over 100 megawatt piek zonnepark, dan is daar al gauw een 70 hectare grond mee gemoeid, en van die 70 hectare is gelukkig tegenwoordig ook nog een deel verplicht aangewezen, om iets te doen met een ecologische inpassing. Maar dan hebben we het over 100 megawatt piek. Dat betekent, dat jij, als je hem een beetje goed positioneert, dat je ongeveer 100 gigawatt uur aan productie hebt op jaarbasis. Dan kan ik nu gaan vertellen, om hoeveel huishoudens dat gaat. Dat zou kunnen, ja, ja, maar dat is helemaal niet relevant, want alle stroom gaat rechtstreeks de markt op In de volumes van de markt op dat moment Ja want elke stroom, die gebruikt wordt, moet op dat moment opgewerkt worden.
Speaker 1:Toch, ja, eigenlijk wel, maar dat kan ook uit gascentrales zijn. En laten we niet vergeten dat zonneparken produceren zo'n 800 tot 900 uur in het jaar maximaal. We hebben 8760 uur in het jaar maximaal. We hebben 8760 uur in het jaar. Ja, dat is maar 10% minder dan 10%, wat er aan zonnestroom wordt geproduceerd. En dan hebben we ook nog het probleem, dat we weekenden en feestdagen hebben, dat er weinig afname is. Dus, ook zonnepark-exploitatie gaat niet helemaal over rozen tegenwoordig, norbert?
Speaker 3:waar komt de meeste stroom vandaan? Toch nog de ouderwetse windmolens of de zonnepanelen, gewoon de ouderwetse gascentralen. Ik begrijp, dat afgelopen jaar wij voor het eerst meer zon en windenergie hadden opgewekt dan uit de normale reguliere elektriciteit.
Speaker 1:Ja, dat is vrij relatief. Er wordt vaak ook nog biomassa meegenomen in de vergelijking, wat al gauw twee derde van de mix is van groen. Wind neemt toe en is redelijk stabiel. Zon neemt ook toe. We zien heel veel toename van zon, ook dankzij al die mooie kleine installaties bij particulieren en het MKB. Maar wij zijn er nog lang niet aan toe, dat wij volledig kunnen draaien op hernieuwbare energie.
Speaker 3:Nee, maar dat komt dan door het probleem van de gelijktijdigheid.
Speaker 1:En we gaan een opslag van energie. Dat wil nog niet. Nou, om heel eerlijk te zijn, we zien juist bij grote zonneparken business cases ontstaan, om energie op te slaan, en dat heeft eigenlijk drie oorzaken en drie oplossingen. Ja, hoe moet ik dat netjes even duiden? Eén de stroom, die je niet kwijt kunt in het net, omdat je door tijd bent ingehaald, en waar je geen capaciteit of onvoldoende capaciteit hebt, om de stroom aan het net te leveren. En twee Je wilt die stroom leveren, wanneer die stroom voor jou het meeste waard is. En drie je kunt ook nog met die batterijen stroom van het net halen, als de stroom op de markt gekopen is, om het later weer terug te leveren, net zoals de particulier met een flexibel contract, dat kan.
Speaker 1:Nou, net als een particulier met een dynamisch energietarief en een thuisbatterij.
Speaker 3:Maar je hoort altijd, dat dat nog niet uit kan, dat die opslagcapaciteit en het verlies wellicht ook bij op, bij opslag en weer eruit halen, dat dat dus aan de grootte is, dat het niet uit kan. Maar werkt dat blijkbaar wel bij de grote producenten.
Speaker 1:Ja en nee. Kijk, als jij een zonnepark bent gestart en jij hebt teruggelopende mogelijkheden, om jouw stroom terug te leveren aan het net of de prijs. Fluctuaties per megawattuur zijn zodanig dan kun jij zelf al of niet. Met behulp van artificial intelligence kun je uitrekenen, of een batterij propositie uit kan. En nu ook het vraagstuk met die dubbele energiebelasting op batterijstroom, even oneerbiedig gezegd, zo'n groot deel van de baan is.
Speaker 3:Misschien moet je dat even toelichten.
Speaker 1:Dubbele energiebelasting op batterijstroom Ja, als je een batterij voor een zonnepark wil inzetten, dan zul je ook stroom van het net gaan betrekken, en in principe is dat gewoon het verbruiken van stroom, wat gewoon belastingplichtig is voor de energiebelasting. En als je die stroom op een later moment weer op het net zet, dan zou je daar dus in de keten een dubbel belasting.
Speaker 3:Maar dat betreft alleen de situatie, dat die stroom van het net wordt ingekocht, niet de situatie, dat die van de eigen zonnepanelen komt.
Speaker 1:Correct, als die rechtstreeks van de zonnepanelen komt, dan zit er geen dubbele belasting op. Sterker nog, die hernieuwbare energie is vrijgesteld. Daar zitten natuurlijk nog wel wat hele specifieke situaties, waar het net niet helemaal lekker gaat, als je in je zonnepark achter een grote fabriek hebt gehangen, want dan ben je alsnog een soort van leverancier geworden van stroom En dus inhoudingsplichtig voor de energiebelasting. Dat is in de business case vaak lastig uitleggen, dat je belasting betaalt over groene stroom, die rechtstreeks naar het net toe zou gaan, om belast te zijn. Wat het vooral interessant maakt, is dat die afname van stroom van het net en later de teruglevering, dat daar een heel groot prijsverschil in zit.
Speaker 1:Dus stel, dat je zonnestroom voor 50 euro per megawattuur aan het net kunt leveren, en dat is een goede prijs gezien de huidige omstandigheden. Maar je moet 150 euro betalen, omdat je op het verkeerde moment levert. Ja, dan betaal je per saldo, betaal je dus behoorlijk veel geld, om stroom op te wekken, en dan is jouw hele project staat onder water, en dan kan het uit, om of het zonnepark uit te zetten. Dat noemen we dan curtailen. Hoe noemen wij dat Curtailment? Jaurtailment is echt zo'n begrip, wat een aantal jaren ook wel in de politiek is ingedaald, het is het afschakelen van de zonnepaneelomvormers, om te zorgen, dat er minder stroom Of geen stroom van die productieinstallatie net op gaat, is dat iets, dat je met één druk op de knop doet.
Speaker 3:Want ik begrijp altijd, dat het uitschakelen van een gascentrale, dat het een vrij ingewikkeld proces is, maar dit is één druk op de knop, de stroom is weg.
Speaker 1:Dit is als het ware, als een grote wolkenpartij boven het zonnepark hangt. Dan schakelen ze af, en je kunt, als je voor de juiste partijen hebt opgeleid, kun je ook met een bepaalde zekerheid voorspellen, wanneer die morgen En op welke uren al of niet afgeschakeld wordt. Maar als je een batterij ertussen zet, dan heb je dat niet meer nodig, dus dan gooi je die stroom niet weg. Dus die business case voor batterijen wordt steeds interessanter. De kostprijs van batterijen is stabiel, dan wel licht dalend. Alleen de netbeheerder heeft heel veel moeite, om de tempo van de energietransitie bij te houden, en dat is geen verwijt. Het is gewoon ontzettend gegroeid, en er zijn ontzettend veel nieuwe mensen voor nodig.
Speaker 3:Misschien moeten we overstappen naar de fiscale aspecten. En dan hebben we het over de agrarische bedrijven. Daar zijn we althans van uitgegaan, omdat daar toch het meeste grondbezit aanwezig is. Blijkbaar verkoopt men niet, maar wordt er een gebruiksrecht gegeven, in de vorm van een pacht of een andere overeenkomst. Waarom niet gewoon recht toe, recht aan verkopen?
Speaker 1:Ja, grondbezit bij een boer is familiebezit. Boeren zijn niet snel geneigd, om hun grondpositie op te geven, incidenteel wel, maar dat is dan meestal in de zin van afschalen van de onderneming, dan wel die overdracht, herstructureren, normaliter. Het boerenbedrijf kent veel erfbetreders. Daar zijn dus ook de zonnepaneel makelaars bijgekomen, zonnepark makelaars bijgekomen, die zorgen, dat zij een boer kunnen contracteren, en een pachtverenkomst wordt vooral eerst met potlood getekend, met een intentie, en als het zonnepark alle benodigde vergunningen en subsidies en financiering rond heeft, dan wordt het geformaliseerd, en dat geeft dus ook zin in flexibiliteit. Met een pachtovereenkomst maak je afspraken over, hoe je met elkaar omgaat, hoe je met de grond omgaat en wie welke verplichtingen en verantwoordelijkheden heeft.
Speaker 3:We noemen het een pachtovereenkomst, net zoals je bij horecabedrijven vaak spreekt over een pachtovereenkomst De groep wordt gepacht en niet gehuurd. Naar mijn mening, bij mijn weten, is een pachtovereenkomst een overeenkomst bedoeld voor agrarisch gebruik, en dat is, denk ik, hier toch niet aan de orde. Nee, daar sla je de sp spijker op de kop.
Speaker 1:Het is gewoon een huurovereenkomst, zeker. Sterker nog, het is gewoon een opstalrecht, en die kan huurafhankelijk zijn.
Speaker 3:Oké, dus een opstalrecht, zodat de eigendom van de panelen bij de exploitant zit. Dat snap ik, gekoppeld aan een huur. Dat heeft ook een naam, je hebt het ook wel eens gezien bij die traderparken Een huurafhankelijk opstalrecht.
Speaker 1:Ja, en zoals het in de wet staat, is dat dan de jaarlijkse vergoeding heet dan retributie, maar zoals jij en ik dat in de praktijk merken, is dat gewoon een zijn dat huurpenningen Ja, met omzetbelasting neem ik aan.
Speaker 1:Doorgaans met omzetbelasting. Ja, en het punt, dat je volgens mij net al even aansneed, was natuurlijk die verandering van bestemming van agrarisch naar niet agrarisch Aantal. Jaren geleden heb ik ook met collega Dennis Hoefnagels, hebben we ook een paar praktijkdagen georganiseerd, zijn we ook bezoek geweest bij een zonnepark, bij een boer Die was destijds onaangenaam verrast Door het feit, dat er een bestemmingswijziging plaatsvond en voor hem fiscaal nogal nadelige gevolgen had. Had hij dat geweten en had hij daarop kunnen anticiperen?
Speaker 3:Ja, dat snap ik Maar goed. De slogan van de toenmalige federatie was de slogan van de meester Udo-prijs, dat het beter is, om je vooraf te laten adviseren, dan om achteraf belasting te moeten betalen. Daar komen we misschien nog weleens een keer op terug, als we het gaan hebben over de meester Udo prijs. Het was ook nog allemaal in het Latijn, dus dan klinkt het al helemaal gewichtig aan, waar. Maar dat is natuurlijk wel zo, want je praat over groot geld.
Speaker 1:Jazeker, kijk, als jij normaaliter gronden verpacht voor grasland of het poten van aardappelen. We hebben natuurlijk ook niet alleen melkveehouders, maar we hebben ook landbouwers in ons klantportfolio. Als je gronden verpacht en je gaat met je opachtprijs Ik noem even gewoon een voorbeeld bedragen 1500 euro per hectare per jaar, ga je naar 7 of 8000 euro. Ja, dan vindt de fiscus daar ook wel wat van. Toch een aanzienlijke waardesprong, en daar moet je wat mee. Sterker nog is er niet sprake van gedeeltelijke staking van jouw agrarisch bedrijf met alle gevolgen van die?
Speaker 3:Dat lijkt me nog wel een keer buiten de deur gehouden te kunnen worden. Maar je zegt, er is een waardesprong, onmiddellijk afrekenen, of is er enkel?
Speaker 1:sprake van een claim, die natuurlijk zodanig dealen met de Belastingdienst, dat je die later gaat inlossen. We weten, dat de zonnepanelenparken voor 20 jaar worden geëxploiteerd en daarna weer worden ontmanteld.
Speaker 3:Dan zou je dus op dat moment, voorafgaand aan dat andere gebruik, die grondveilig naar privé kunnen overbrengen, om vanuit privé in boekstrie te gaan exploiteren.
Speaker 1:Correct of een route via een besloten vennerschap zou ook nog kunnen. Het hangt er maar even vanaf, hoe goed jouw adviseur bij jou is, betrokken En weet, wat jouw wensen zijn. Ik moet wel eerlijk bekennen, dat die hoge pachtprijzen ook veel boeren hebben verleid, om te tekenen.
Speaker 3:Te tekenen, voordat ze advies hadden ingewonnen van. is dit nou voor mij fiscaal handig? Maar goed, dat weet iedere adviseur, dat er af en toe een klant op de stoep staat, die het al gedaan heeft, en daarna komt vragen, wat de gevolgen zijn. We zitten hier in het noorden. Dit is een opname op locatie.
Speaker 2:We zitten in Heerenveen, we zitten in Pracht.
Speaker 3:Dat is geen aardgasgebied, misschien wel biogasgebied, maar geen aardgasgebied In Groningen en Ommelanden. Daar heb je natuurlijk wel die velden, en er zijn ook afspraken gemaakt met de Belastingdienst over de waarde van een boorlocatie, een put, heet, dat geloof ik, hoe dat aangegeven en verwerkt moet worden. Is er op dat gebied al fiscaal beleid ten aanzien van zonneweide?
Speaker 1:Voor zover ik het kan, nagaan, niet. Ik hoop, dat ik ongelijk heb, maar ik heb dat nog niet gevonden. Voorheen keken we natuurlijk wel, als je gronden naar privé zet, dat je keek naar de waarderingsrichtlijnen van de Belastingdienst voor verpachte gronden. Ik denk wel, dat dat hard nodig is. Er zijn veel individuele afspraken, die ook naar beneden overheen zijn gekomen, zeker als een zonneparkontwikkelaar met een eerste generatie zonneboeren aan tafel ging. Ja, daar zat de pacht nog misschien op 4.000, 5.000 euro, dat was niet zo heel spannend. Maar vooral die periode, dat het richting 7.000, 8.000 euro de hectare ging, ja, daar is stiekem toch wel wat richting voor nodig. Ja, goed.
Speaker 3:Landbouwvrijstelling wil ik er ook nog graag over hebben, voor de agrarische achterban bij ons natuurlijk van groot belang. Het doet me altijd bijzonder veel genoeg, als ik langs een zonneweide kom. Jij hebt er bijvoorbeeld eentje op de A15, daar is volgens mij een voormalige vuilstort, bekleed met een laagje gras, en daar liggen dan die panelen op. Op zich lijkt me dat een hele verstandige deal, en ik zag daar schapen onder de panelen grazen, en ze konden ook nog lekker in de schaduw liggen, als de zon wat al te warm was geworden, niet het hele jaar door, natuurlijk, maar ze kunnen daar prima hun plekje vinden.
Speaker 3:Maar blijkbaar is het mogelijk, norbert, om zonnepanelen te combineren met agrarisch gebruik.
Speaker 1:Ja, ik denk, dat dit een leuk voorbeeld is. Maar schapen doen we steeds minder. Dat heeft ermee te maken, dat zonneparken goed beveiligd moeten worden En die schapen telkens door beeld heen lopen, en ze moeten verwijden, natuurlijk als het een mooi gras op is, en schapen en kabels van zonneparken gaan ook niet zo goed samen. Maar in principe, schapen kunnen alles kapot kunnen. Het houden van schapen onder een zonnepark is natuurlijk heel interessant, maar dan moet je nog steeds heel goed kijken, wat is die basisbestemming geweest van het perceel? Liepen die schapen er al? Zijn die zonnepanelen erbij gekomen Of een uitgaande, dat er de agrarische bestemming gehad En zal die ook nooit krijgen? Maar het is heel interessant. Ik denk, dat de mooiste combinatie, die wij de laatste jaren hebben gezien, is toch het telen van fruit Onder zonnepanelen Met als bijvangst, dat het fruit veel minder last heeft van hagelschade. Daar zit de winst Ook meervoudig ruimte gebruik, dus daar zit ook winst. Dus fiscaal stel dat zeker primair het telen van fruit zijn En secundair het opwekken van duurzame energie. Dat gebeurt dan door een derde partij.
Speaker 3:Dus dan denk je aan zacht fruit, bessen, bramen, bessen, aardbeien, denk ik, het zijn andere plantjes. Oh, het zijn andere plantjes.
Speaker 1:Vooral de bessen. Een hele mooie oplossing Wordt in Duitsland veel meer toegepast, dat is de plaatsing van verticale panelen Met een grote rijafstand, en daar kunnen dus de koeien tussendoor, en daar moet je aan vragen.
Speaker 2:Wat gebeurt hier nou precies? En koeien eten niet aan kabels.
Speaker 1:Nee, koeien kunnen wel heel slecht tegen zonnepaneldeeltjes, die van een staalbrand het veld inwaaien, maar zij zitten verder eigenlijk niet zo veel aan de zonnepanelen, als je maar genoeg borstels plaatst, waar ze weten, dat ze hun rug even kunnen krabben. Maar goed, dit is weinig viskabels.
Speaker 2:Maar het brengt mij wel tot tot een aanpalende vraag, ook in relatie tot agrarische bedrijven. De zonnepanelen worden steeds lichter, heb ik me laten vertellen. Er wordt zelfs in de zon folie, wordt er inmiddels gedacht. Dus dat betekent dat in mijn beleving, dat de primaire gebouwen van Van Boeren, dat die steeds meer en ook andere gebouwen steeds meer geschikt gaan raken, om die last te dragen van panelen. Is dat zo?
Speaker 1:Zonnepanelen worden veel efficiënter. Ze worden voorlopig niet heel ver lichter, omdat we vooral op dat soort daken weer panelen hebben, die een glasplaat aan de voren en achterkant hebben, die kwalitatief langer meegaan. We gaan wel nog steeds wel meer zonnepanelen zien in het landschap, maar het wordt wel lastiger, niet vanwege fiscale redenen, niet vanwege de prijs van zonnepanelen, maar vooral verzekeringstechnisch. Want boeren zijn bedrijven, en onder het dak van de schuur daar zijn levende dieren of materialen of machines, en als het zonnepaneel in installatie, voor wat voor reden ook, sluiting heeft en brand veroorzaakt, dan heb je voor je bedrijf een enorm probleem. Dus vooral de verzekerbaarheid en de opruimplicht van dus ook die zonnepaneeldelen, dus die kleine scherfjes van de zonnecellen, dat is tegenwoordig het grootste risico voor de verzekeraar, maar ook een uitdaging voor boeren, om zonnepaneel op het dak te krijgen.
Speaker 3:Wordt er nog met subsidie gewerkt in deze wereld? Ik kan me herinneren, dat de provincie Gelderland heel lang een geweldige regeling heeft gehad. Het was erg populair. Maar dat heb je vaker met dit soort regelingen, als er te veel vraag naar is, dan gaan ze aan hun eigen succes ten onder Die reg En die regeling, die heette Asbest eraf zonder op Geniaal gevonden.
Speaker 3:Ik zou zeggen, het ligt zo voor de hand, maar het geniale is vaak voor de hand liggend. Die regeling is volgens mij op slot gegaan, omdat het te begrotelijk werd. Kun je nog ergens voor dit soort verandertrajecten subsidie krijgen? Dat zal dan niet gelden voor zonneweides, denk ik.
Speaker 1:Nee, de meeste zonnedaken afhankelijk van de schaalgroot en de aansluiting, waar het op moet, is De grootverbruikaansluiting is. Dan ben je toch aangewezen op de SDE++ Stimulering, duurzame energie, en De vergoeding per kilo duur is niet heel hoog. Maar goed, dat is voor projecten met enige schaal nog net wel interessant. Wat je veel ziet op de boerendaken zelf zul je toch nog moeten doen met een energie-investeringsaftrek. Dat is ook sappelen.
Speaker 3:Het is ook niet het grote werk, daar krijg je niet je 50 hectares mee volgelegd. Nee Goed, dan gaf je al aan. Soms wordt een boer gewoon genept. Misschien is dat vroeger meer gebeurd dan tegenwoordig, want ze zijn echt niet dom, kan het uit, nog steeds, ook voor de boer.
Speaker 1:Nou ja, wat eigenlijk het beste voor de boer uit kan, is, dat hij op zijn eigen grond Zijn eigen zonnepark sticht. Deze woorden zullen mij vast niet in dank worden afgenomen. Een zelfrealisatie? Ja zeker. Ik heb een klant gehad, die uit de exclusiviteit liep van zijn contract En voldoende kennis was voorzien, om het zelf te gaan doen. En die zijn toch al afnemende bedrijf gestaakt En is verder gegaan met het exploiteren van een zonnepark.
Speaker 3:Want daar zie je wel een fiscaal stakingsmoment in Alhoewel, dan zou je, denk ik, toch ook weer fiscaal moeten kunnen doorschuiven.
Speaker 1:Ja, je is als BV doorgegaan met een andere bestemming, dus niet meer de landbouwvrijstelling, maar dan kan het uit. Ja, op lange termijn kan het uit. Ja, zeker Ook, als je die technische interventies doet, om de stroom op het juiste moment en daar bedoel ik eigenlijk een prijsgunstig moment op de markt te zetten of contracten te sluiten met directe afnemers via diezelfde marktkoppeling administratief dus niet een extra kabel door het weiland, maar administratief, dan is het nog steeds een prima business case voor de lange termijn 20, 25 jaar.
Speaker 2:En Norbert AI gaat hier natuurlijk een rol spelen In termen van ook algoritme Ten aanzien van wanneer zijn de momenten, waarop je Dat is voor mij het grote leermoment geweest van vandaag Is dat bij die grote parken, dat je dus gekoppeld aan een batterij, dat je dus op het juiste moment heel goedkoop inkoopt, want er zijn momentendeel van die business case toch.
Speaker 1:Ja, dit is dus echt heel interessant, dat we de afgelopen twee, drie jaar hebben gezien gebeuren. Leveranciers van batterijen hebben we eigenlijk niet. Het zijn leveranciers van gelijkdijkheidsdiensten, optimalisaties, hele slimme jongens en meisjes, die gewoon rekenkundig en met modellen en met AI Voor jou kunnen berekenen of zo'n technisch apparaat als een batterij uit kan bij jouw zonnedak of jouw zonnepark, en soms is het natuurlijk ook bittere noodzaak en soms is het een goede PR. Er zijn ook bedrijven, die enorme batterijen plaatsen, om daarmee goed in de picture te komen En daarmee ook weer nieuwe klanten aan te trekken. Dat ze zeggen hé, dit is wat voor mij? Want laten we eerlijk zijn de meest recente ontwikkeling op de energiemarkt, die ziet op batterijopslag grootschalig en energiehubs bij bedrijventerreinen. Misschien heb je daar wel eens van gehoord. Energiehubs Nou, dat is eigenlijk ook een beetje energie delen, aansluitcapaciteit delen met elkaar, om samen wel verder te kunnen groeien als onderneming, onderneming. Want als een onderneming geen nieuwe netcapaciteit kan krijgen, dan is er misschien bij de buren nog wat over. Hoe ga je dat dan verdelen? Dat zijn de nieuwe vraagstukken Energiehubs en gelijktijdigheid, optimalisatie.
Speaker 3:Robert, we zijn alweer even bezig, we gaan alweer naar het einde. Het gaat altijd heel snel. Ik heb nog een paar vragen, die men leren, van wat in het verleden fout is gegaan.
Speaker 1:Ja, wat de adviseur kan leren, is met name ook kijken naar de duurzaamheidsambities van haar klanten. Wat wil de klant zelf? Meestal wordt een boer een klein beetje overvallen door een aanbod, dat te mooi klinkt, om waarde zijn, en eigenlijk moet je zorgen, dat die klant zelf gaat nadenken En de adviseur ook mee gaat denken. Kijken van wat past nou eigenlijk het beste bij jouw bedrijfsvoering Voor over de middellange termijn? Dus echt maar meer lange termijn En zonneparken doe je ook voor 20, 25 jaar. Dus daar kunnen we van leren.
Speaker 3:Dus leg een advies klaar, voor het geval het zover gaat komen.
Speaker 1:Dat zou een heel goed advies zijn. Ja, leg het klaar, maak een business case. De SDE Plus regeling heeft gewoon standaard houbaarheidsstudies. Die kun je gewoon invullen, niet zo heel spectaculair. Kijk ook, waar je naartoe wil met de bedrijfsvoering En de bedrijfsoverdracht. Misschien is het wel een heel gezond moment, om de volgende generatie erbij te gaan betrekken, samen met de buren wellicht.
Speaker 3:Nou, in ieder geval voor de waardesprong. Ja, grootschaligheid is goed in dit verband.
Speaker 1:Ja in dit verband wel, en ook als je kijkt naar het betrekken van omgeving bij zo'n zonnepark, is het ook heel goed, om te zorgen, dat je lokaal verankerd bent, zodat je ook licensed to operate hebt. Voor de collega's fiscalisten ga ik nog even nadenken, wat een goede tip is, wat we nu anders zouden kunnen doen. Ik denk, dat het belangrijk is, dat er vooral ook wordt gekeken naar de regelingen, die je kan toepassen op die innovaties zoals batterijopslag Of het aansturen van ook laadinfra, een boerenbedrijf gaat straks met een jaar of vijf tot tien ook elektrificeren. Dus dan moet ik ook rekening houden met het opladen van dat materiaal, dat materiaal.
Speaker 3:Dus al die combines en triggers en dat soort zaken, die zie jij binnen nu aan vijf jaar, misschien tien jaar elektrisch worden. Tesla is op de akker.
Speaker 1:Nou, ik denk ja, Tesla zal niet zo snel hoog scoren, maar ik denk, dat een dikke John Deere met een accupakket al of niet verwijderbaar accupakket.
Speaker 3:We maken hier geen reclame voor Nieuw-Holland, of John Deere, of Nee Fendt.
Speaker 2:Maar we hebben het nog niet zo lang geleden gehad over de rode diesel, die terugkwam.
Speaker 1:Ja, ja, ja. Wat kunnen we nog meer leren? Kijk, er zijn veel technische interventies. Ja, die adviseurs niet kennen.
Speaker 3:Ja, bekijken wij niet te veel fiscaal, zoals fiscalisten eigenlijk alles primair fiscaal bekijken? Zijn zaken als techniek, duurzaamheid, financiering Want daar hebben we het nog niet eens over gehad Zijn die niet veel belangrijker?
Speaker 1:Nou ja, een fiscalist is conservatief, voorzichtig en berekenend, en ik denk, dat die innovaties en de problematiek, die die boeren nu en ook andere MKB bedrijven nu zien met het beperkte capaciteit, om zonne-energie op te wekken, dan wel in te voeden, dat dat echt wel vraagt om een verdieping in de techniek.
Speaker 2:Maar dat toont dus opnieuw aan, dat uiteindelijk de fiscalist van de toekomst een breeddenkend en breedopererende adviseur is.
Speaker 3:Of een teamspeler.
Speaker 2:Of een teamspeler kan ook.
Speaker 1:Ja, zeker En ook niet vergeten, niet alleen fiscalist, maar ook collega account. Want een accountant heeft natuurlijk de meeste feeling met, wat er maandelijks door die bedrijven heen gaat En ook qua energielasten, want die kan de accountant er zo uitpakken, en dan heb je een heel goed spreekpunt met je klant Van hé, hoe ga je daarmee om, wat wil je daarmee, waar wil je naartoe? Nou ja, en ik had natuurlijk voor de podcast ook wat voorbereid. Eigenlijk zou het heel goed zijn, dat er een groene fiscalistenacademie wordt opgezet onder de RB, niet zozeer, dat er meer mensen zoals ik moeten komen, maar meer mensen, die die koppeling maken tussen duurzaamheid en fiscaliteit.
Speaker 3:Je bepleit meer aandacht voor duurzaamheid binnen ons opleidingsprofiel, binnen onze vereniging.
Speaker 1:Ik ga er natuurlijk wel vanuit, dat jullie daar al een belangrijk item van hebben gemaakt, maar dat het vooral in de praktijk de devil is. in the details, in de praktijk komen de mooiste casussen voor.
Speaker 3:Ik weet niet, of onze leden nou diep intrinsiek gemotiveerd zijn voor duurzaamheid. Ik denk, dat dat wel mij valt. Maar als ik daar een verdienmodel aan kan koppelen, als ik ga kijken, wat die elektrische auto oplevert, dan is men zeer geïnteresseerd. Tegelijkertijd, als zo'n dergelijke subsidieregening afgescha of geschaald wordt, dan verdwijnt de belangstelling ook weer net zo snel.
Speaker 2:Ik zie een accountancy kant, zie ik, dat er een deel is. Die bredere adviseurs, zal ik maar zeggen, die gaan echt actief met hun MKB klanten gaan zij deze problematiek aan de orde stellen, omdat er kansen zijn en bedreigingen. Dus daar zit ook die ontwikkeling. En dan zie je ook een heleboel accountants, die dat juist weer niet willen, zal ik maar zeggen, maar er is. Ik spreek die accountants dan, die dat doen, die zeggen ja, er is gewoon een prachtige verdienmodel. Ook als adviseur is daar prima op voor elkaar te fietsen.
Speaker 1:Jazeker, je bent al gauw van toegevoegde waren op dit domein, wat ik jullie verteld heb. Ik werk hoof heel druk met laadinfra, en ik ben altijd heel erg blij, dat ik een collega fiscalist tegenkom in het veld van een klant, of die wordt naar voren geschoven door een relatie of een klant, en dat we kunnen sparren op de inhoud En dat we toch weer kennis kunnen overdragen En ook weer met klassiek fiscale thema's weer terugkoppeling kunnen brengen naar die duurzame uitdagingen.
Speaker 3:We hebben het over zonnewijden gehad. De grote concurrent lijkt mij wind, ook zeer duurzaam. Dan ben ik ondernemer, ik heb voldoende grond tot mijn beschikking, en ik moet gaan afwijgen. Zon of wind, waar denken we dan aan?
Speaker 1:Ja, dat is niet zo moeilijk, dat is windenergie, toch. Jazeker, windenergie heeft gewoon meer voorlastduur op jaarbasis, beter opwekprofiel, investeringsrisico's zijn navernant, maar goed, je kunt op dezelfde grondoppervlak meer energie opwekken. Natuurlijk moet je wel kijken, of jouw grondpositie interessant genoeg is voor een bepaalde maat van turbine, en je zult ook de provincie mee moet hebben.
Speaker 3:Je zult meer bestemmingsplanproblemen hebben dan bij zonder wijders nemen kan Ja je ontwikkelingstijd is natuurlijk vijf tot acht jaar in plaats van twee tot drie jaar, en de investeringen zullen ook na van onthoog zijn.
Speaker 1:Correct, en de subsidieregelingen zijn er niet of nauwelijks meer, want wind wordt eigenlijk op dit formaat niet meer gesubsidieerd.
Speaker 3:Ja, draai je niet op wind, maar op subsidie. Die tijd is voorbij, correct? Ik vond het een interessante gesprek. Hooguit wat twijfelachtig gevoel over dit gesprek, omdat er nog zoveel meer is, wat wij hadden kunnen bespreken. De particulier is natuurlijk niet aan de orde gekomen. Wind is niet aan de orde gekomen. Terugsoldieren, leveringskosten, bio-energie is niet aan de orde gekomen, biogas Ik zou het erg leuk vinden, om daar het zij een cursus, het zij een vervolg, podcast, het zij misschien wel verschillende podcasten met jou over te gaan.
Speaker 2:Ik ben het helemaal met je eens. Ik denk, dat er veel over is te zeggen, en omdat het uiteindelijk iets is, waar ook fiscalisten gewoon simpelweg mee te maken krijgen, of ze dat nou willen of niet, is dat alleen maar handig En dus in beide categorieën.
Speaker 3:Ik zou daar tolgraag een extra RB-podcast aan willen wijden. Dus dank voor deze eerste aftrap, en wij spreken elkaar, robert.
Speaker 2:Dank. Dankjewel Sylvester. Dankjewel. Dankjewel Norbert, dankjewel Koos. Dit was het voor vandaag. Namens Norbert Buiten en Sylvester Schenk. bedankt voor het luisteren. Als je dan niet op contact hebt te nemen met het Register Belastingadviseurs, ze helpen je graag verder. En voor nu, mijn naam is Koos Boltjes, en tot de volgende RB-podcast. Je luisterde naar de RB-podcast, een initiatief van het Register Belastingadviseurs no-transcript.
.jpg)